Jak można rozumieć adaptację psychologiczną do emigracji?

Początek XXI wieku, obfituje w wiele możliwości wyboru państwa, w którym człowiek pragnie zakładać rodzinę, czy też odczuwa wolność w tworzeniu własnego życia. Emigracja stwarza taką możliwość, jednak niewątpliwie jest też jedną z sytuacji stresogennych, w których jednostka musi mierzyć się z nowymi kryzysami, z jakimi wcześniej nie miała styczności. Wydawać by się mogło, że adaptacja do nowych warunków jest rozwiązaniem wszystkich problemów. Co należy rozumieć przez termin „adaptacja”? W jaki sposób mówić o adaptacji, czy należy w niej widzieć wyłącznie aspekty pozytywne, czy też może adaptacja nieść za sobą negatywne skutki i stanowić ograniczenie potencjału osobowościowego?

Termin adaptacja, swoją etymologię czerpie z języka łacińskiego, gdzie „accomodo” oznacza „przystosowanie do czegoś, przyłożenie, przyprawienie, dostosowanie się do czegoś, poświęcenie, oddanie” (Kumaniecki K., 1964). Początkowo niniejszy termin należał do nomenklatury dziedziny biologii, z czasem zaczęto podejmować analizę tego zjawiska w perspektywie pedagogiki, czy też psychologii.  Z perspektywy biologicznej adaptacja wiązała się z osłabieniem intensywności reakcji na bodziec, który stosowany był cyklicznie, bądź też czas jego oddziaływania był bardzo długi i powodował zmęczenie mięśni (Bryan P. E., Colman A. M., 1997).

Wśród definicji, które wskazują na kontekst społeczny i biologiczny adaptacji, należy wspomnieć o tej, stworzonej przez Wincentego Okonia (1914-2011). Pedagog określa, że adaptacja biologiczna to inaczej zachowania, których celem jest przystosowanie organizmu do zmian zachodzących w otaczającym go środowisku. Z kolei społeczna adaptacja, jest dla autora procesem, bądź skutkiem procesu, polega na uzyskiwaniu równowagi między potrzebami jednostki, a warunkami środowiska.  Z kolei Włodzimierz L. Szewczuk (1913-2002), określa adaptację społeczną jako przystosowanie się lub trwający proces przystosowania się jednostki, czy też grupy, do warunków jakie występują w środowisku (Szewczuk W., 1979). Zaś Andrzej Lewicki (1910-1972), podaje nowy wymiar adaptacji. Psycholog ukazuje, że adaptacja, jest ściśle związana z zaspokajaniem potrzeb o charakterze psychologicznym osoby. W tym momencie określa takie elementy jak zdobywanie celów, o charakterze zdobywczym i obronnym (Lewicki A., Maruszewski M., Paryzek L., 1965). Wśród naukowców zajmujących się tematyką adaptacji należy wspomnieć o Kazimierzu Obuchowskim (1966), dla którego przystosowanie się do czegoś, jest swoistą harmonią między sprawnością człowieka a jego motywami. Skutkiem tego jest stan równowagi między indywidualnymi potrzebami jednostki, a warunkami charakteryzującymi jego najbliższe otoczenie. Należy teraz przejść do tego, co oznacza termin przystosowanie. W szeroko rozumianej terminologii psychologicznej przystosowanie oznacza posiadanie przez człowieka umiejętności do tego, by nie tylko wprowadzać zmiany we własnym życiu ale też potrafić dostosować się do zmieniających się warunków życia. Tak rozumiane przystosowanie, zmusza człowieka do tego by przy każdej zmianie swojego życia, przystosowywał się do sytuacji.

Postawy adaptacji do emigracji

Wśród dotychczasowych badań emigrantów, przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii, dotychczas w formie pilotażu (Major A., Tuczyński W., Wasilewski B., 2010), wyodrębniono postawę emigrantów, których charakteryzuje samodzielność w podejmowaniu decyzji, dążenie do rozwoju poprzez edukację i twórczość. Zazwyczaj są to osoby, które na emigracji potrafią zintegrować polskie korzenie, poprzez kontakt z organizacjami polskimi, i z faktem, że żyją w innym kraju. Kolejną postawą są tzw. osoby gromadzące, które zbierają środki na realizację swoich celów w Polsce. Takie osoby nieangażują się w środowisko kraju, do którego przyjechali.

Wszystkim emigrantom pragnę życzyć pozytywnego przystosowania i pozytywnego nieprzystosowania do emigracji! Tutaj można przeczytać o tym, jak taka adaptacja powinna wyglądać.