Psychologia jest polem pełnym skomplikowanych i złożonych tematów, które często wymagają delikatnego i uważnego podejścia. Jednym z takich tematów jest sprzeczność płci, często umieszczana częściowo w kategorii zaburzeń seksualnych w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowia, znanej jako ICD-11. Sprzeczność płci, inaczej dysforia płciowa, jest stawiana osobom, które odczuwają głębokie i utrwalone niezadowolenie z przypisanej im płci oraz pragnienie bycia i funkcjonowania jako osoba o przeciwnym do biologicznego płci.
Co to jest ICD-11?
Przed podjęciem tematu sprzeczności płci, ważne jest zrozumienie, czym jest ICD-11. ICD, czyli International Classification of Diseases, jest publikacją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Stanowi globalny „język” dla diagnostyki zdrowotnej, pozwalając na konsekwentne i standardowe porozumiewanie się na temat chorób i stanów zdrowotnych na całym świecie. Wydanie 11. to najnowsza wersja, która weszła w życie w 2022 roku.
Sprzeczność płci według ICD-11
W przeciwieństwie do poprzedniej wersji, ICD-10, która klasyfikowała sprzeczność płci jako „zaburzenie tożsamości płciowej” w sekcji zaburzeń psychicznych i behawioralnych, ICD-11 wprowadza znaczące zmiany. Dysforia płciowa została przeniesiona do nowej kategorii „Stany zdrowia seksualnego”, odzwierciedlając większą wrażliwość na kwestie związane z płcią i tożsamością płciową. Ten ruch został zainicjowany w celu zredukowania stygmatyzacji i patologizacji osób transpłciowych.
Definicja sprzeczności płci
Według ICD-11, sprzeczność płci, formalnie określana jako „zaburzenia tożsamości płciowej”, odnosi się do „silnego i utrwalonego uczucia niezgodności z przypisaną płcią, wraz z pragnieniem bycia i być akceptowanym jako osoba innej płci”.
Podział sprzeczności płci
ICD-11 dzieli sprzeczność płci na dwie podkategorie:
1. Sprzeczność płci u dzieci
Ten stan może występować u dzieci, które nie osiągnęły jeszcze dojrzewania, i jest związany z silnym niezadowoleniem z przypisanej płci oraz pragnieniem bycia i być akceptowanym jako osoba o przeciwnym płci.
2. Sprzeczność płci u dorosłych i młodzieży po pubertacji
Ta podkategoria jest przeznaczona dla osób po pubertacji, które doświadczają silnego niezadowolenia z przypisanej płci i pragnienia bycia i funkcjonowania jako osoba o przeciwnym płci.
Zmiana kategoryzacji: Czy jest to dobry krok?
Przeniesienie dysforii płciowej do kategorii „Stany zdrowia seksualnego” w ICD-11 to krok, który spotkał się z mieszanką reakcji. Z jednej strony, ma na celu zredukowanie stygmatyzacji związanej z byciem osobą transpłciową, uznając, że to nie jest zaburzenie psychiczne. Z drugiej strony, niektóre osoby i grupy obawiają się, że ta zmiana może utrudniać dostęp do niezbędnej opieki zdrowotnej dla osób transpłciowych, ponieważ wiele systemów opieki zdrowotnej wymaga diagnozy w celu dostarczenia niezbędnej pomocy.
Zalety zmiany
Redukcja stygmatyzacji
Przeniesienie dysforii płciowej do sekcji stanów zdrowia seksualnego pomaga zredukować stygmatyzację osób transpłciowych. Pokazuje, że odczucia dysforii płciowej nie są wynikiem zaburzenia psychicznego.
Promowanie większego zrozumienia
Zmiana ta również promuje większe zrozumienie dla osób transpłciowych i ich doświadczeń, ponieważ podkreśla, że sprzeczność płci nie jest „nieprawidłowa” ani „niezdrowa”, ale jest częścią spektrum ludzkiego doświadczenia.
Potencjalne wady
Dostęp do opieki zdrowotnej
Niektóre osoby obawiają się, że zmiana klasyfikacji może utrudniać dostęp do opieki zdrowotnej dla osób transpłciowych. W wielu systemach opieki zdrowotnej, diagnoza jest wymagana do dostarczenia pomocy, takiej jak terapia hormonalna czy operacje zmiany płci.
Potrzeba edukacji
Zmiana ta również wymaga edukacji wśród pracowników służby zdrowia i społeczeństwa jako całości, aby zapewnić właściwe zrozumienie i interpretację nowej klasyfikacji.
Sprzeczność płci to poważny i delikatny temat, który wymaga pełnego zrozumienia i empatii. Zmiana w ICD-11 w zakresie klasyfikacji dysforii płciowej jest ważnym krokiem w kierunku de-stygmatyzacji osób transpłciowych, choć niesie ze sobą pewne wyzwania, szczególnie w zakresie dostępu do opieki zdrowotnej. Ważne jest, aby społeczność medyczna, społeczna i naukowa kontynuowała dyskusje i badania na ten temat, aby zapewnić najwyższe standardy opieki dla wszystkich osób, niezależnie od ich tożsamości płciowej.
Rola profesjonalistów w obszarze zdrowia psychicznego
Psychologowie, psychiatrzy, terapeuci i inni profesjonaliści z dziedziny zdrowia psychicznego odgrywają kluczową rolę w pomaganiu osobom doświadczającym sprzeczności płci. Poprzez terapię i wsparcie, mogą pomóc osobom transpłciowym w radzeniu sobie z emocjonalnymi i psychologicznymi wyzwaniami związanymi z dysforią płciową, a także mogą przekierować na odpowiednie ścieżki medyczne, takie jak terapie hormonalne czy chirurgia zmiany płci, jeśli jest to pożądane i odpowiednie.
Ważność edukacji i świadomości
Edukacja na temat sprzeczności płci i innych aspektów tożsamości płciowej jest kluczowa dla budowania bardziej tolerancyjnego i zrozumiałego społeczeństwa. To ważne nie tylko dla osób, które osobiście doświadczają sprzeczności płci, ale również dla ich rodzin, przyjaciół, pracowników służby zdrowia, edukatorów i społeczeństwa jako całości. Wzrost świadomości i zrozumienia może prowadzić do większego akceptowania, co może znacznie poprawić jakość życia osób transpłciowych.
Sprzeczność płci, choć często mylona i niezrozumiała, jest częścią spektrum ludzkiego doświadczenia. Kategorie i klasyfikacje, takie jak te w ICD-11, są niezbędne do zapewnienia konsekwentnej i efektywnej opieki zdrowotnej, ale muszą być stosowane z troską, empatią i zrozumieniem. Ostatecznie, celem jest poprawa zdrowia i dobrobytu wszystkich osób, niezależnie od ich tożsamości płciowej, i ważne jest, aby pamiętać o tym podczas przeglądania i interpretowania tych klasyfikacji.
Wpływ na jednostkę: Doświadczanie sprzeczności płci
Choć definicje i klasyfikacje są ważne dla zrozumienia i badania sprzeczności płci, istotne jest, aby pamiętać o rzeczywistości doświadczenia osób doświadczających sprzeczności płci. Dla wielu osób, sprzeczność płci może być źródłem znacznego stresu, niezadowolenia i cierpienia. Wielu opisuje uczucie „bycia uwięzionym w niewłaściwym ciele” lub odczuwa silne pragnienie, aby ich ciało lepiej pasowało do ich prawdziwej tożsamości płciowej.
Wsparcie i opieka
Osoby doświadczające sprzeczności płci często korzystają z wsparcia psychologicznego i medycznego w celu poradzenia sobie z tym doświadczeniem. Terapia, wsparcie grupowe, poradnictwo i, w niektórych przypadkach, interwencje medyczne, takie jak terapia hormonalna lub operacje chirurgiczne, mogą być cennym źródłem pomocy. Ważne jest, aby takie wsparcie było dostępne i dostosowane do indywidualnych potrzeb każdej osoby.
Wpływ na społeczeństwo: Stigma i dyskryminacja
Osoby doświadczające sprzeczności płci często doświadczają znacznej dyskryminacji i stygmatyzacji. Mogą doświadczać przemocy, niesprawiedliwości w miejscu pracy, problemów z dostępem do opieki zdrowotnej, i wiele innych trudności. Zwiększenie świadomości i zrozumienia sprzeczności płci jest kluczowe dla przeciwdziałania tym problemom i budowania bardziej sprawiedliwego i akceptującego społeczeństwa.
Kierunek na przyszłość: Budowanie włączającej kultury
Wraz ze zwiększającą się akceptacją i zrozumieniem różnorodności płci, społeczeństwo ma szansę budować bardziej włączającą kulturę, która honoruje i szanuje doświadczenia wszystkich ludzi, niezależnie od ich tożsamości płciowej. Dzięki edukacji, zaangażowaniu społecznemu i zmianom politycznym, możliwe jest stworzenie świata, w którym osoby doświadczające sprzeczności płci mogą żyć autentycznie, bez strachu przed dyskryminacją czy stygmatyzacją.
Sprzeczność płci, choć złożona i często źle zrozumiana, jest ważną kwestią, której nie można lekceważyć. ICD-11, poprzez zmianę klasyfikacji sprzeczności płci, robi krok w kierunku większej akceptacji i zrozumienia. Ale kluczowe jest, aby pamiętać, że za tymi definicjami i klasyfikacjami są prawdziwe osoby, doświadczające prawdziwych emocji i wyzwań. Jako społeczeństwo, mamy obowiązek pracować nad zrozumieniem, akceptacją i wsparciem dla wszystkich, niezależnie od tożsamości płciowej.
