Bardzo często problemy psychologiczne nastolatków i dzieci, które są zgłaszane do psychologa przez rodziców, sygnalizują problemy w systemie rodzinnym. Pamiętajmy, że rozwój psychologiczny człowieka odbywa się i bardzo mocno zależy od środowiska życia i jakości relacji w jakich człowiek funkcjonuje. Dlatego problemy w relacjach z innymi, zbyt silna presja wynikająca z codziennych obowiązków szkolnych, czy jakiekolwiek problematyczne zachowania, mogą wynikać nie tylko z faktu przebudowy systemu nerwowego i systemu wartości nastolatka, które faktycznie mają miejsce, ale również z funkcjonowania samych rodziców i rodziny. Częściej niż rzadziej konieczna okazuje się pomoc doświadczonego terapeuty. Jednym z potężnych narzędzi wykorzystywanych przez specjalistów jest NVC, czyli Porozumienie Bez Przemocy. Wyjaśniamy jego podstawowe założenia.
Założenia ogólne
Porozumienie Bez Przemocy to podejście do porozumiewania się, opracowane przez amerykańskiego psychologa Marshalla Rosenberga. Jednym z głównych celów jego pracy zawodowej było pogłębianie partnerstwa oraz rozwiązywanie konfliktów zarówno w relacjach pomiędzy jednostkami, jak też w szerszym, społecznym ujęciu.
Kluczowe w opisywanej metodzie jest założenie, że każdy ludzki komunikat informuje o jakiejś ważnej potrzebie. Umiejętność komunikowania potrzeb wprost i nieagresywnie oraz zdolność do odczytywania i nazywania potrzeb swoich i innych ludzi zwiększa w związku z tym możliwości współpracy i zmniejsza liczbą konfliktów na tematy zastępcze. Praca z komunikacją w duchu NVC głęboko dotyka ludzkich emocji, których w konflikcie jest dużo, ponieważ ludzkie potrzeby wywołują w każdej osobie określone uczucia, które wpływają na sposób i jakość komunikacji. Skuteczniejszą, bardziej empatyczną – a zatem ukierunkowaną na współpracę – komunikację, ma umożliwić zdanie sobie sprawy z obecności tych uczuć i emocji oraz szczere wyrażanie naszych oczekiwań w oparciu o potrzeby, a nie o oceny.
Podejście to jest obecnie szeroko wykorzystywane przez specjalistów – korzysta z niego m.in. Adam Piotrowski, doświadczony psycholog w Brodnicy, świadczący swoje usługi również online.
4 kroki Porozumienia Bez Przemocy
W trakcie nauki komunikacji zgodnie z Porozumieniem Bez Przemocy najczęściej wykorzystuje się schemat składający się z 4 podstawowych kroków. Są to:
● Obserwacje – zwracamy uwagę na to, co się wydarzyło. W punkcie tym chodzi o samo stwierdzenie faktów, obiektywne opisanie danego wydarzenia, bez oceny, własnych interpretacji i krytyki.
● Uczucia – wyrażamy konkretne uczucia, jakie wywołały w nas dane wydarzenia. Ważne jest, aby ponownie oddzielić je od własnych interpretacji. Zwraca się uwagę na to, aby powiedzieć np. „Jest mi smutno w związku z tym, co zrobiłeś”, zamiast „Zachowałeś się wobec mnie źle”.
● Potrzeby – ten krok ma na celu uświadomienie sobie i rozmówcy, jakie potrzeby stoją za powyższym uczuciem. Nacisk kładzie się na to, aby wypowiedzieć np. jak ważne było to, aby druga strona nie zachowała się w ten sposób. Potrzebą w takim przypadku może być np. otrzymanie szacunku oraz uwagi od drugiej osoby.
● Prośby – ostatnim elementem jest wyrażenie oczekiwań związanych z powyższymi elementami. Nie mają być one jednak żądaniami i bezwzględnym oczekiwaniem, że druga strona ma prośbę spełnić. Celem jest pokazanie rozmówcy całego procesu związanego z uczuciami i myślami, jakie zaszły w głowie danej osoby – wydarzyło się coś, co sprawiło, że poczułem się źle, potrzebuję, abyś zachował się inaczej, w związku z czym, chciałbym prosić Cię o inne zachowanie.
Dzięki zastosowaniu powyższego schematu formułowane komunikaty są precyzyjniejsze, lepiej opisują to, co zachodzi w relacjach pomiędzy ludźmi, a także wykorzystują określenia, które mają na celu uniknięcie eskalowania negatywnych uczuć oraz przemocy.
