Negatywne konsekwencje społeczne emigracji

Przyglądając się psychologicznym i socjologicznym przyczynkom emigracji to należy stwierdzić, że jest ona niewątpliwie działaniem czynników, które istnieją w miejscu pochochodzenia, a których nie ma w miejscu docelowym (Nakonieczna, 2007). Wśród najważniejszych społecznych doniesień na temat emigracji wymienia się wiele istotnych konsekwencji dla społeczeństwa. A. Walaszek (2007) zajmując się skutkami dla społeczeństwa emigracji zwraca uwagę, na pięć konsekwencji o charakterze socjologicznym:

1. spadek przyrostu naturalnego (Statystyczny, Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2014 roku, 2015) .
2. rozbicie rodzin i obniżenie wartości więzów rodzinnych (Wojaczek, 2007).
3. starzejące się społeczeństwo (Maier, 2015).
4. zmniejszenie się bezrobocia (Mrozek, 2015).
5. wzrost zainteresowania krajami, z których pochodzą emigranci – funkcja promocyjna (Lichański, 2013).

Można tutaj dokonać wewnętrznego podziału na skutki negatywne i pozytywne. Wśród skutków negatywnych należy się bliżej przyjrzeć spadkowi przyrostu naturalnego. Mowa tutaj, oczywiście o państwie, z którego ma miejsce emigracja.

Wykres. 1.1. Demografia Polski (1920-2015)

Źródło. Na podstawie szacunków GUS z 2015 roku.

Od czasu wejścia do Unii Europejskiej, który miał miejsce w 01.05.2004 roku, nastąpił gwałtowny wzrost migracji, względem roku poprzedniego, aż o 20 % (Kaczmarczyk P., 2008). Szacuje się, że z Polski wyemigrowało ponad 2 miliony Polaków (Bobrowska A., 2013). Są to najczęściej osoby w wieku produkcyjnym i rozrodczym, co skutkuje spadkiem przyrostu naturalnego. Na powyższym wykresie można zaobserwować tendencję spadku urodzeń, względem lat poprzednich.

Wykres. 1.2. Migracje zagraniczne pobyt stały w 2007 r. według płci i wieku migrantów

Źródło. Z. Kostrzewa, D. Szałtys, Wpływ emigracji na rozwój demograficzny Polski, w: Migracje zagraniczne a polityka, (red.) Marek Zubik,Warszawa 2009, s. 55-71.

W szczytowym roku migracji można zauważyć, że najliczniejszą grupą wiekową, która imigruje z Polski, są to kobiety w wieku od 25 do 29 i mężczyźni między 20 a 24 r. ż. Wyjazd osób, z tej grupy wiekowej, jest niekorzystny dla demografii państwa, z którego te osoby wyjeżdżają. Imigracja w tym przypadku nasila starzenie się społeczeństwa. Posiada jednak również funkcję promocyjną dla państwa z którego, i od którego się emigruje (Lichański, 2013). Kolejnym negatywnym skutkiem migracji jest rozbicie rodzin i obniżenie wartości więzów rodzinnych. W sytuacji kiedy jedno z rodziców przebywa poza granicami państwa, to drugiemu rodzicowi jest trudniej, w sposób rzetelny wykonywać obowiązki, względem dzieci. Sytuacja jest o wiele bardziej trudna, w momencie kiedy emigruje oboje rodziców, a dziecko zostaje w kraju np. z dziadkami. Dodatkowo, w czasie kiedy małżonkowie przez dłuższy czas żyją osobno, następuje rozpad więzi rodzinnych i często dochodzi do rozpadu małżeństwa. Rozłąka również pogłębia kryzys demograficzny ponieważ odkłada się decyzję o dziecku na czas późniejszy. Zaś osoby młode, które wyjeżdżają odkładają decyzję o założeniu rodziny.

Wykres 1.3. Rozpad małżeństw w latach 1990-2012

Źródło. Główny Urząd Statystyczny. (2013). Podstawowe informacje o demografii Polski.

Na podstawie powyższego wykresu, można zauważyć, że najczęstszą przyczyną rozpadu małżeństw w latach 90-tych, była śmierć jednego z małżonków. Od przekroczenia roku 2000, odnotowuje się wzrost rozpadów małżeństw ze względu na rozwód. Wykres pokazuje większy problem, a mianowicie taki, że więcej małżeństw rozpada się, aniżeli jest zwieranych. Ostatnim problemem jest tutaj kwestia starzejącego się społeczeństwa, którego rozwiązaniem wydaje się być emigracja. Starzejące się gospodarki zachodnie zachęcają pokolenia wyżu demograficznego w Polsce do wyjazdu, oferując większe stawki płac. Państwo, którego obywatele emigrują ludzie, odnotowuje spadek stopy bezrobocia (Mrozek, 2015).

Niniejszy artykuł nie wskazuje raczej pozytywnych zmian, które niewątpliwie istnieją. O zmianach pozytywnych, innym razem.