Zrozumieć bezdomność

Bezdomność jest problemem bardzo poważnym i trudnym do rozwiązania. Występuje powszechnie. Bezdomni są w krajach zarówno bogatych i wysoko rozwiniętych, jak i w tych mniej. Według ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych prowadzonego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w Polsce w 2017 roku było 33,41 tys. osób bezdomnych. Bezdomność była zawsze. Ludzie nie posiadający stałego miejsca zamieszkania żyli na polskich ziemiach (jak również innych państw i krajów) od wieków. W Polsce oficjalnie dostrzeżono problem bezdomności na końcu lat 80-tych i  początku 90-tych XX w., co wiązało się z upadkiem komunizmu i zmianami ustrojowymi. Wtedy zaczęto podejmowanie rządowych kroków przeciwdziałania mu. Wcześniej zajmowały się tym wyłącznie organizacje pozarządowe, kościelne oraz osoby takie, jak Jacek Chmielowski – św. Brat Albert, często pomimo nieprzychylności obecnie panujących władz.

Bezdomni to w większości mężczyźni, jednak dotyczy to również ogromnej liczby kobiet, dzieci, a także i całych rodzin. Osoby bezdomne są w różnym wieku, różnych narodowości oraz z różnym wykształceniem. Stereotyp bezdomnego to: mężczyzna bez wykształcenia, alkoholik, który nie chce podjąć zatrudnienia. Gdy poznaje się ten świat bliżej, szybko okazuję się, że stereotyp ten jest mylny i krzywdzący. Wśród nich są świetni fachowcy, policjanci, marynarze, wojskowi,  osoby z wyższym wykształceniem. Często matki i ojcowie. Osoby samotne, niezrozumiane i zrezygnowane. Wiele osób odwraca wzrok od bezdomnych, udaje, że ich nie ma lub irytuje się z ich powodu. Większości z nas wydaje się, że nie mógłby być na ich miejscu, jednak to właśnie ich historie pokazują w jakim jesteśmy błędzie. Wydaje się, że jesteśmy bezpieczni w naszym  poukładanym życiu, jednak nikt nie zna własnej przyszłości, nie wie ile problemów jeszcze go spotka i ile jest w stanie znieść. Złe rzeczy przydarzają się również dobrym ludziom. Każdego dnia ludzie zapadają na ciężkie choroby, tracą dobytki życia, tracą pracę, rozpada się ich świat.

Zdefiniowanie osoby bezdomnej wydaje się na pozór proste, jednak w praktyce okazuję się, że trudno jest jednoznacznie przypisać poszczególne osoby oraz grupy osób do konkretnej kategorii. Problem ze zdefiniowaniem pojęcia bezdomność powstaje poprzez złożony charakter przyczyn, skutków, odczuć ludzi dotkniętych problemem bezdomności oraz tradycji i obyczajów w danym kraju. Problem bezdomności dotyczy zarówno braku schronienia, braku prawa do lokalu, jak i konieczności życiowej. Według A. Przymeńskiego i A. Lecha bezdomność to „pewien rodzaj sytuacji trudnej osób i rodzin, które w danym czasie nie mają i własnym staraniem nie mogą  zapewnić sobie takiego schronienia, które mogłyby uważać za swoje i które spełniałoby minimalne warunki pozwalające uznać je za pomieszczenie mieszkalne”. Do pełności tej definicji można by było dodać słowa E.L. Bassuk „bezdomność oznacza nie tylko brak dachu nad głową, ale również zerwanie więzi społecznych i rodzinnych”.

Podejmowane próby klasyfikacji bezdomnych również okazały się trudne. A. Przymeński dzielił bezdomność na z własnej winy oraz losową, a Ch. Jencks na bezdomnych ulicznych i schroniskowych. Ciekawym podziałem jest również kategoryzacja pod względem czasu K. W, Frieske: bezdomność chroniczna – osoby bezdomne pogodzone ze swoją sytuacją, starające uczynić ją lepszą na tyle, ile jest to możliwe, bezdomność przejściowa – osoby, które nie zaakceptowały swojego losu i podejmują wysiłki by go zmienić.

            Pomimo wielu prób zdefiniowania i klasyfikacji zjawiska bezdomności ciągle w nich czegoś brakuje. Wynika to z jego wielopłaszczyznowego problemu. Nie można zapominać, że każda ze spotkanych osób bezdomnych niesie ze sobą swoją historię i przeżycia. Każda z nich jest inna i należy się jej indywidualne traktowanie. Pamiętajmy, że bezdomność jest ludzkim dramatem.

Biografia:

Lech A., Świat społeczny bezdomnych i jego legitymizacje, Katowice 2007

Podgórska- Jachnik D., Praca socjalna z osobami bezdomnymi, Warszawa 2014

Steel D., Życie na ulicy, Warszawa 2012

https://www.mpips.gov.pl/aktualnosci-wszystkie/pomoc-spoleczna/art,8681,mniej-osob-bezdomnych.html (11.08.2018)